Er zijn veel theorieën over waarom de gulden snede met zijn delingsverhouding nu "gouden" wordt genoemd. Een van de meest plausibele antwoorden is dat de gulden snede volledig buiten de waarden van gehele getallen en delingsverhoudingen ligt.
De regel voor de gulden snede komt uit de theorie van harmonie in de oudheid: een punt moet een lijn zo verdelen dat het langere stuk betrekking heeft op het geheel zoals het kortere stuk betrekking heeft op het langere. Klinkt eenvoudig - de formule voor de berekening daarentegen is nogal ingewikkeld en zou u hier niet moeten verwarren. Het is gebaseerd op het getal Phi: 1.618033988749895… afgerond op 1,62. Het volstaat om de vuistregel te onthouden: het langere gedeelte komt overeen met iets meer dan 60 procent van het geheel, het kortere bijna 40 procent. De focus van een foto moet precies in de gulden snede liggen.
In de fotografie wordt een grote verscheidenheid aan formaten gebruikt, te beginnen met het 4:3-formaat, zoals dat gebruikt wordt door Olympus (met een verdelingsverhouding van ca. 1,3) tot het zeer populaire 2:3-formaat van de populaire cameramerken Canon, Nikon etc. (met een deelverhouding van 1,5) tot het breedbeeldformaat 16:9 (deelverhouding ca. 1,7) uit panoramische fotografie. Al deze formaten laten geen echte gulden snede toe, tenzij de afbeelding achteraf wordt bijgesneden in de beeldverwerking.
De gulden snede moet daarom niet worden gezien als een verplicht formaat voor een geslaagde foto, maar als een hulpmiddel voor de harmonieuze vormgeving van een foto. In symbool- of architectuurfotografie daarentegen is het vaak een bewust gebruikt stilistisch middel om af te wijken van de gulden snede en zo bijvoorbeeld perfecte symmetrie te tonen.
Het effect van deze afwijking van de gulden snede is dat het oog op zo'n foto valt vanwege de ongebruikelijke lijnen om erachter te komen wat de kijker dwarszit. Bij mensenfotografie wordt strikte symmetrie, op enkele foto's na, als vervelend ervaren. Met name op het gebied van portretfotografie hebben symmetrische foto's al snel het karakter van pasfoto's en ogen ze saai.
Harmonisch effect
Om betere foto's te kunnen maken, moet men intensief omgaan met de compositie van het beeld. Dat hebben we al gedaan in het vorige hoofdstuk “De Compositie”. Naast de technische kwaliteit spelen de uitsnede en de vormgeving van de afbeelding een grote rol. Foto's die in de gulden snede zijn ingedeeld, lijken de kijker altijd harmonischer dan foto's die zich niet aan de basisregel houden. Belangrijk is de opstelling van de afzonderlijke beeldelementen.
Maar waarom wordt deze verdeling überhaupt als harmonieus ervaren? Er wordt beweerd dat de reden is dat deze verdeling ook in de natuur te vinden is - bijvoorbeeld in de lichaamsstructuur van mensen. Wetenschappelijke studies hebben echter aangetoond dat een relatie in de gulden snede niet per se hoeft te voorkomen voor dit gevoel van harmonie, maar dat andere mogelijkheden van deling, zoals opdelen in derden, ook als harmonieus kunnen worden ervaren.
Naast de gulden snede zijn er ook andere "gulden snedes", die allemaal de wiskundige basisformule gemeen hebben: de gouden driehoek en de gouden spiraal, evenals andere "gouden verdelingen" die daaruit kunnen worden afgeleid.
De gulden snede in de praktijk
Een klassieker uit de vakantiefotografie is de zonsondergang. Bij dergelijke opnamen is de horizon meestal in het midden van het beeld geplaatst en de zon in het midden van het beeld. Zulke foto's zijn zeker een mooie herinnering, maar vervelen de kijker simpelweg door de structuur.
De foto wordt spannender als je de horizonlijn naar het onderste derde deel van het beeld verplaatst en ook de zon op een derde lijn naar rechts of links plaatst.
De foto ziet er voor de kijker harmonischer uit omdat deze ongeveer overeenkomt met de regels van de gulden snede. Bij veel camera's kunnen rasterlijnen worden ingeschakeld, waarmee u zich kunt oriënteren bij het maken van een foto. U leert snel hoe u het basisidee kunt implementeren. Na korte tijd kunt u automatisch de centrale motieven van de foto plaatsen door het afbeeldingsgedeelte voor de rest van de achtergrond te selecteren, zodat een verdeling van ongeveer 68:32 wordt gegeven.